BAŁUTY STARE/NOWE

The application aims to present the contemporary look of the Baluca "district".

Bałuty to część Łodzi, która nazywana jest dzielnicą, choć dzielnicą nie jest, jej granice każdy wyznacza inaczej, bo w różnych momentach dziejowych inaczej były określane.

Nazywana jest terenem zaniedbanym, tragicznym, a nawet niebezpiecznym, choć jednocześnie to kolebka Łodzi, obszar barwnie opisywany w literaturze, który był i pozostaje inspiracją wielu artystów. Jednym słowem, o Bałuty zawsze można się posprzeczać, ale jest to jednocześnie jeden

z najbardziej charakterystycznych fragmentów miasta.

106 lat temu Bałuty – jako licząca ponad 100 tysięcy mieszkańców największa wieś w Europie zostały przyłączone do wielkiego, nowoczesnego, przemysłowego miasta Łódź. Pomimo skomplikowanej i trudnej sytuacji społecznej i ekonomicznej tego terenu, życie, które tu się toczyło nie zawsze było i jest – wbrew powtarzanym stereotypom – szare i smutne, ale często radosne i kolorowe. O Bałutach pisano i opowiadano, fotografowano je i filmowano, wspominano w różnych językach i szerokościach geograficznych. Można znaleźć wiele materiałów, fotografii, artykułów w gazetach, archiwach prywatnych i publicznych, książkach. Nie brakuje ich także na różnego rodzaju forach i grupach w social mediach. Postanowiliśmy w ramach naszego projektu „BAŁUTY STARE/NOWE”, zebrać część tych materiałów , m.in. reportaże, które opisują fakty, zjawiska, wydarzenia i towarzyszące im okoliczności, dołączyliśmy do nich także bałuckie wywiady i wspomnienia. Umieszczamy tu również materiały, które udało nam się zrealizować przez Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi w czasie przygotowanego w 2015 roku projektu „Miasto Bałuty” oraz gromadzonych przy tworzeniu „Bałuckich słowników” (2015 i 2017). Nasz wybór jest subiektywny i nie porusza wielu aspektów oraz tematów dotyczących zmian, jakie zachodziły na Bałutach, choćby przestrzeni, nie wkraczamy na razie głęboko w historię tego obszaru, nie dyskutujemy o mentalnych granicach, bo każdy bałuciarz ma swoje miejsca, które nazywa Bałutami. Chcemy pokazać Bałuty stare i nowe nie w sensie przestrzeni czy administracji, a w ujęciu osobistej refleksji i pamięci.

BAŁUTY STARE – to dla nas głównie materiały, które powstawały przede wszystkim w XX wieku, zarówno przed II wojną światową (czasami wcześniej), w czasie wojny (głównie w obrębie łódzkiego getta), jak i po wojnie – do końca XX wieku. BAŁUTY NOWE – to zjawiska obserwowane przez nas w XXI wieku. Chcemy przyjrzeć się temu, jak zmieniała się w tym czasie dzielnica i jak zmieniali się ludzie tu mieszkający i/lub działający.

Projekt „BAŁUTY STARE/NOWE” ma na celu przybliżenie szerszej publiczności współczesnego wyglądu bałuckiej „dzielnicy”, sylwetek jej mieszkańców (głównie artystów i dziennikarzy) oraz kultowych miejsc, oczami ludzi, którzy wychowali się tutaj lub stykają się z Bałutami i bałuciarzami. Których Bałuty zachwyciły i wciąż zachwycają lub odstraszyły i chcą nam o tym opowiedzieć.

Mamy nadzieję, że projekt będzie rozwijał się w kolejnych latach i zainteresuje współczesnych i byłych mieszkańców Łodzi oraz innych pasjonatów Łodzi z Polski i świata, bo – jak powiedział jeden z rozmówców Tadeusza Gincara z jego reportażu: „Bałuty słyną nie tylko na województwo, ale na całą Polskę”.

W przyszłości planujemy poszerzać projekt o nowe teksty, reportaże i filmy.

Materiał dziennikarski pozyskaliśmy dzięki partnerom projektu: Kwartalnikowi Artystyczno- Literackiemu „Arterie”, Gazecie Wyborczej, Radiu Łódź i TVP 3 Łódź oraz autorom reportaży.