مناجات خواجه عبدالله انصاری

The prayers of Khawaja Abdullah Ansari

مناجات يعنى چه؟

شايد در عرف ما مناجات همين مراسمى باشد كه سحرهاى ماه رمضان در بلندگوها يا در مأذنه‏ها، كسانى با صداى بلند، اشعار و دعاهايى مى‏خوانند؛ ولى اين كيفيت‏ها منظور نيست. كلمه‏ى مناجات كه با كلمه‏ى نجوا هم‏خانواده است، در اصل لغت به معناى در گوشى گفتن، راز گفتن و خصوصى صحبت كردن است. بعضى اصل مناجات را رازگويى قرار داده‏اند. بعضى روى خلوت بودنش تكيه كرده‏اند و گفته‏اند اصل معنا همان در خلوت‏بودن و خصوصى‏بودن صحبت است. اما وقتى در ميان جمعى دو نفر مى‏خواهند خصوصى صحبت كنند كه ديگرى نشنود ناچار آرام صحبت مى‏كنند؛ پس آرام صحبت كردن يا سرّى صحبت كردن اصل مناجات نيست. اصلش اين است كه گفتگو خصوصى باشد كه از يك طرف لازمه‏اش در خلوت بودن است، و از يك طرف آهسته صحبت كردن.

مناجات خواندن يا مناجات كردن؟!

بنابراين مناجات با آهسته صحبت كردن بيشتر مناسبت دارد تا فرياد كشيدن و آواز خواندن. آنها خواندن مناجات است نه مناجات كردن. مثل اينكه دعاهايى كه مى‏خوانيم دعا كردن نيست؛ بيشتر خواندن دعاست. يعنى دعايى است كه پيامبر9 و ائمه‏ى اطهار: و اولياء خدا آن دعا را در يك موقعيت خاصى گفته‏اند و ما آن را مى‏خوانيم و غالباً به صورت حكايت است و قصد انشاء در بسيارى از موارد نيست. بسيارند كسانى كه دعا مى‏كنند يا اصلاً معنى‏اش را نمى‏دانند يا توجه به معنايش ندارند. يعنى دعا مى‏خوانند؛ نمى‏شود گفت دعا مى‏كنند. مناجات‏ها هم كه بلند خوانده مى‏شود و گاهى به معنايش هم توجهى نيست، مناجات كردن نيست؛ اين مناجات نامه خواندن است.