Qan yaddaşımız

Qan yaddaşımızı unutmayaq!

XX esrde Azerbaycan tarixinin en facieli sehifeleri qaçqınlıq ve mecburi köçkünlükle bağlı olmuşdur. Azerbaycanın geostrateji mövqeyi, zengin tebii servetleri regionda maraqları olan qüvveleri azerbaycanlıların öz tarixi torpaqlarından zorla köçürülmesine sövq etmiş, ermenilerin daha çox torpaq elde etmek cehdleri ise 1905, 1918-20, 1948-53 ve 1988-93-cü illerde azerbaycanlıların öz yurdlarından didergin salınması ile neticelenmişdir.

Ermenistanın 1988-1993-cü illerde planlı şekilde heyata keçirdiyi son etnik temizleme siyaseti neticesinde tarixen hemin erazide yaşamış 250 min nefer azerbaycanlı son neferedek öz doğma yurdlarından zorla qovulmuş ve Azerbaycana penah getirmişler. Eyni zamanda 1990-cı ilde Orta Asiyadan didergin salınmış 50 min neferedek Ahıska (mesheti) türkü de Azerbaycanda sığınacaq tapmışdır.

1988-ci ilden başlayaraq Azerbaycanın ayrılmaz terkib hissesi olan Dağlıq Qarabağın azerbaycanlılar yaşayan 126 yaşayış menteqesinden onların zorla çıxarılması planı heyata keçirildi. Mehz bu dövrde XX esrin en facieli hadiselerinden biri töredildi - Dağlıq Qarabağda 6000 nefer azerbaycanlının yaşadığı Xocalı şeheri ??eçmiş Sovet ordusunun 366-cı alayının kömeyi ile Ermenistan silahlı qüvveleri terefinden bir gecede darmadağın edildi. 613 nefer dinc sakin, o cümleden 106 qadın, 83 azyaşlı uşaq, 70 qoca öldürüldü. 1000 neferden artıq dinc sakin şikest oldu. 1275 nefer esir alındı, 8 aile bütövlükle mehv edildi, 56 nefer xüsusi qeddarlıq ve amansızlıqla diri-diri yandırıldı, başları kesildi, gözleri çıxarıldı.

Belelikle, 1988-ci ilden başlayaraq Ermenistan silahlı qüvvelerinin ölkemize herbi tecavüzü neticesinde Azerbaycan torpaqlarının 20 faizi - Dağlıq Qarabağın, elece de ona bitişik olan 7 rayonun erazisi işğal olunmuş, Dağlıq Qarabağdan, etraf rayonlardan, hemçinin Ermenistanla ve ya Dağlıq Qarabağla hemserhed olan yaşayış meneteqelerinden 700 min neferedek soydaşımız öz daimi yaşayış yerlerinden mehrum olaraq mecburen köçkün düşmüş ve respublikanın 62 şeher ve rayonunda, 1600-den çox sıx meskunlaşma obyektinde müveqqeti meskunlaşmışlar.

Dağlıq Qarabağ ve ona bitişik eraziler de daxil olmaqla, Naxçıvan Muxtar Respublikasının 1, Ağdam rayonunun 80, Füzuli rayonunun 54, Terter rayonunun 13 ve Qazax rayonunun 7 kendi hele de işğal altındadır.